DOLAŞIM SİSTEMİ İÇİNDEKİLER
Dolaşım
Kan
Büyük/Küçük Dolaşım
Lenf Sistemi
Dolaşım Sisteminin Sağlığı
Test
Sunu
Dolaşım
Kan
Büyük/Küçük Dolaşım
Lenf Sistemi
Dolaşım Sisteminin Sağlığı
Test
Sunu
Dolaşım Sistemi Kazanımlar
Önerilen Süre: 10 ders saati
Konu/Kavramlar: Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organlar, kalbin yapısı ve görevi, kan damarları, büyük ve küçük kan dolaşımı, kan grupları, kan bağışı, dolaşım sistemi sağlığı
6.1.4.1. Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organları görevleri ile birlikte açıklar.
Kalp kaslarının ve kapakçıklarının isimlerine yer verilmez.
6.1.4.2. Büyük ve küçük kan dolaşımını şema üzerinde gösterir.
6.1.4.3. Kanın yapı ve görevlerini kavrar.
6.1.4.4. Kan grupları arasındaki kan alışverişini kavrar.
a. Kan gruplarında moleküler temellere girilmez.
b. Alyuvarlarda hemoglobin ile gaz alışverişine değinilmez.
c. Kan alışverişinin, uygulamalarda aynı gruplar arasında yapılması esas alındığından “genel alıcı” ve “genel verici” ifadeleri kullanılmaz.
6.1.4.5. Kan bağışının toplum açısından önemini araştırarak fark eder.
6.1.4.6. Dolaşım sisteminin sağlığını korumak için yapılması gerekenleri araştırma verilerine dayalı olarak tartışır.
DOLAŞIM SİSTEMİ KISA ÖZET Vücudumuzdaki bir çok yapının yaşayabilmesi için oksijen ve besine ihtiyacı vardır. Vücudumuz için gerekli olan maddeleri organlara taşıyan organlardaki atık maddeleri atılmak üzere görevli organlara taşıyan sisteme DOLAŞIM SİSTEMİ denir.dolaşım
Dolaşımda görevli organ ve dokular
1. Kan
2. Damarlar
3. Kalp
KAN : Organlarımıza besin ve oksijenin taşınmasını sağlayan kırmızı renkli sıvıya Kan denir. Kan zehirli maddeleri de ilgili organlara iletir. Vücudumuzda kan akışı olmazsa yaşayamayız.
Kanın Görevleri: Oksijeni tüm vücuda ,karbondioksidi akciğerlere taşır. Vücut ısısını ayarlar.Vücudu tüm hastalıklara karşı korur.Vücut ısısını ayarlar,hormonların ve gerekli besinlerin gerekli yerlere taşınmasını sağlar. Temiz kan kırmızı ,kirli kan mavi renkle gösterilir.
DAMARLAR : Damarlarımız esneyebilen özel kaslardan yapılmıştır ve boru şeklindedir.Değişik uzunlukta ve kalınlıktadır. Hayat sıvımız olan kan, damarların içinde tüm vücudumuzu dolanır. *Sanki su borusu gibi kanın vücutta dolaşımını sağlar.
Damarlar üç gruba ayrılır.
1- Atardamarlar
2- Toplardamarlar
3- Kılcal damarlar
A) Atardamarlar Kalbimizdeki temiz kanı vücudumuzun değişik organ ve yapılarına taşır.
B) Toplardamar Vücudumuzun değişik organ ve yapılarındaki kirli kanı kalbimize taşır.
C) Kılcal damarlar:Atar ve toplar damarlar arsında yer alan ince damarlardır. Vücudumuzu bir ağ gibi sarar.Kılcal damarları uç uca ekleyebilseydik Dünya’nın çevresini iki buçuk kez dolanırdı.
KALP : Kalbimizin en önemli özelliği hiç durmadan çalışabilmesidir. Göğüs kafesi içinde iki akciğer arasına yerleşmiş bir organdır. Şekli sivri ucu aşağı doğru olan bir koniye benzer yaklaşık olarak yumruğumuz büyüklüğündedir. Kal, anne karnında iken çalışmaya başlar.
Kırmızı kaslardan yapılmış olup isteğimiz dışında çalışır.Hiç bir zaman kas yorgunluğu çekmeyen özel bir kaslardan oluşmuştur. Kalp üstte iki kulakçık altta iki karıncık olmak üzere dört odacıktır.
Kalbin sol tarafında temiz kan ,sağ tarafında kirli kan bulunur. Kalbin değişen koşullara göre gerektiği kadar kan pompalaması çok önemlidir. Kalp uyku sırasında saatte yaklaşık 340litre kan pompolarken, koşarken saatte yaklaşık 2270 litre kan pompalar.
ÖZETLE; Kalp kasılıp gevşeme hareketi ile kanı damarlar içerisine pompalar.Damarlar içinde pompalanan kan organlara kadar gider. Madde alışverişine uğrayan kan,gene damarlar aracılı-ğıyla kalbe ,sonra da temizlenmek için akciğere gider.Akciğerde temizlenen kan damarlarla tekrar kalbe getirilir tekrar dolaşıma başlar.
Kan dolaşımı sağlığı sağlığını en çok etkileyenler sigara,alkol ve hava kirliliğidir.
HİV virüsü kan hastalıklarından birisidir. Ayrıca sarılık, lösemi(kan kanseri), anemi, hemofili de birer kan hastalığıdır.
Kalbimiz her kasıldığında tüm atardamarlarda kan, dalgalanarak hareket eder. Bu dalgalanmalardan her birine NABIZ denir. Kalbin her atışı bir nabızdır.
İnsanın nabzı atmıyorsa kalp durmuş demektir. Çocuklarda dakikada 110-130 yetişkinlerde 60-90 arasında kalp atışı yani nabız vardır.Kalbimiz her zaman aynı hızda çalışmaz. Uyurken, dinlenirken, otururken nabız sayısı azalır. Yorucu iş yaparken, spor yaparken, korktuğumuzda, kızdığımızda ,ateşli hastalıklarda , yemeklerden sonra nabız sayımız artar.
Nabız sayısını ölçmeye nabız alma denir. Nabız, vücudumuzun bir çok yerinden alınabilir .Bunlardan en iyi ve en çok nabız alınan yer kollarımızın bileklerine yakın olan yeridir.Burada damarlar deriye çok yakın yerden geçer. Boynumuzdaki damarlardan nabız gözlenir ancak alınmaz. Çünkü bu damarların üzerine bastırılması doğru değildir. Nabzımızı en iyi şekilde dinleyebilmemizi sağlayan alet STETOSKOP tur. Bu cihazla kalbimizin sesini daha net dinleyebiliriz.Kalp damar sağlığımız için düzenli egzersiz yapmalıyız. Dengeli ve düzenli beslenmeliyiz
